Başsavcılığın İtirazıyla Kararın Düzeltilmesi Nedir?
Olağanüstü bir kanun yolu olan Başsavcılığın itirazı üzerine kararın düzeltilmesi yasa yoluna şu kararlar aleyhine başvurulabilir:
1. İstinaf Mahkemesi’nin (Bölge Adliye Mahkemesi) kesinleşmiş kararları aleyhine,
2. Yargıtay’ın bozma veya onama (esastan red) kararları aleyhine,
3. Yargıtay’ın kanun yararına bozma kararları aleyhine.
Kararın düzeltilmesi kanun yolu; İstinaf Mahkemesi’nin esastan reddedilerek kesinleşmiş kararlarına veya Yargıtay’ın onama (esastan red) veya bozma kararlarına karşı Cumhuriyet Başsavcılığının itiraz yetkisini kullanması için gidilebilen olağanüstü bir kanun yoludur. Kararın düzeltilmesi yolu, şikayetçinin veya kesinleşmiş karar ile hükümlü hale gelmiş sanığın adeta başvurabileceği son çaredir.
İstinaf Mahkemesinin (Bölge Adliye Mahkemesi) kesinleşmiş kararlarına karşı, Bölge Adliye Mahkemesi Başsavcılığının itiraz yetkisi 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 308/A maddesinde düzenlenmiştir.
Yargıtay’ın bozma veya onama yoluyla kesinleşmiş kararlarına karşı, Yargıtay Başsavcılığının itiraz yetkisi 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 308. maddesinde düzenlenmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, hukuk davaları (alacak, tazminat, tapu iptal, aile hukuku vs.) için karar düzeltme yoluna yer vermediğinden, bu davalar açısından karar düzeltme kanun yoluna başvuru imkanı yoktur. Kararın düzeltilmesi kanun yolu, sadece ceza davaları için tanınmış bir hak arama yoludur.
1. Kesinleşmiş İstinaf (Bölge Adliye) Mahkemesi Kararına İtiraz
Bölge Adliye Mahkemesi, diğer bir deyişle istinaf mahkemesi, yerel mahkeme kararını esas ve usul açısından inceleyerek hem olay denetimi yapar hem de hukuki denetim yapar. İstinaf mahkemesi, istinaf incelemesi neticesinde istinaf başvurusunu “esastan red” veya “düzelterek esastan red” kararı verdiğinde, temyiz edilemeyecek kararlar arasında yer alıyorsa, bu karar kesin niteliktedir. Kesinleşmiş İstinaf Mahkemesi kararlarına karşı, Bölge Adliye Mahkemesi Başsavcılığı kararı veren İstinaf Ceza Dairesi’ne itiraz başvurusu yapabilir.
İstinaf Ceza Dairesinin İtiraz Başvurusunu İncelemesi
İstinaf incelemesi neticesinde karar kesinleşmişse; kesinleşen istinaf mahkemesi kararına karşı son çare İstinaf Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurulmasıdır. Hukuka aykırı kesinleşmiş mahkeme kararına karşı itiraz yetkisini kullanması için İstinaf Mahkemesi Başsavcılığı’na hukuki gerekçeleri açıklayan bir dilekçeyle başvurulması gerekir. Başsavcılık, talep halinde veya kendiliğinden, daha önce istinaf incelemesini yapan ceza dairesi nezdinde hukuka aykırı kararın düzeltilmesi için itiraz yetkisini kullanır.
İstinaf incelemesini yapmış olan ceza dairesi, başsavcılığın talebini yerinde gördüğünde ceza davası dosyasını yeniden ele alarak kararını düzeltir. Daire, mümkün olan en kısa sürede itirazı inceler ve yerinde görürse kararını düzeltir; görmezse dosyayı itirazı incelemek üzere ceza daireleri başkanlar kuruluna gönderir.
İstinaf Başkanlar Kurulunun İtiraz Başvurusunu İncelemesi
İstinaf Ceza Dairesi, savcılığın itiraz başvurusunu reddederse dosyayı itirazı incelemek üzere ceza daireleri başkanlar kuruluna gönderir. Kurula gönderilen itiraz hakkında, kararına itiraz edilen dairenin başkanı veya görevlendireceği üye tarafından kurula sunulmak üzere bir rapor hazırlanır. Kurul yapacağı inceleme neticesinde itirazı yerinde görürse talebin kabulüne karar verir. Kurulun itirazın kabulüne ilişkin kararları, gereği için dairesine gönderilir. Kurulun verdiği kararlar kesindir. Dörtten fazla ceza dairesi olan bölge adliye mahkemelerinde Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından daire başkanları arasından belirlenen ve dört üyeden oluşan başkanlar kurulu bu incelemeyi yapar.
İstinaf (Bölge Adliye Mahkemesi-Bam) Kararına İtiraz Süresi
Sanığın aleyhine yapılacak itirazların Bölge Adliye Mahkemesi (İstinaf) kararının savcılığa verildiği tarihten itibaren savcılık tarafından 1 ay içerisinde yapılması gerekir. Sanığın lehine yapılacak itirazlarda herhangi bir süre yoktur.
İtiraz Başvurusu İnfazı Durdurur mu?
İstinaf (Bölge Adliye) Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığına itiraz yetkisini kullanarak kararın düzeltilmesinin talep edilmesi hükmün infazını durdurmaz. Ancak, talep dilekçesi ile infazın durdurulması da istenebilir.
İstinaf (Bölge Adliye) Mahkemesinin Kesin Kararlarına İtiraz Mevzuatı
Kesinleşmiş Bölge Adliye Mahkemesi kararlarına karşı, kararın düzeltilmesi için itiraz başvurusunu düzenleyen 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) m.308/A şu şekildedir:
(Değişik cümle: 28/3/2023-7445/22 md.) Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kesin nitelikteki kararlarına karşı bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığı, re’sen veya istem üzerine, kararın kendisine verildiği tarihten itibaren otuz gün içinde kararı veren daireye itiraz edebilir. Sanığın lehine itirazda süre aranmaz. Sanık aleyhine itiraz edilebilmesi için kararı etkileyecek nitelikte esaslı bir hatanın bulunması zorunlu olup, bu itiraz sanık veya müdafiine daire tarafından tebliğ olunur. Tebligat, ilgililerin dava dosyasından belirlenen son adreslerine yapılmasıyla geçerli olur. İlgililer, tebliğden itibaren yedi gün içinde yazılı olarak cevap verebilir. Daire, mümkün olan en kısa sürede itirazı inceler ve yerinde görürse kararını düzeltir; görmezse dosyayı itirazı incelemek üzere ceza daireleri başkanlar kuruluna gönderir. Kurula gönderilen itiraz hakkında, kararına itiraz edilen dairenin başkanı veya görevlendireceği üye tarafından kurula sunulmak üzere bir rapor hazırlanır. Kurulun itirazın kabulüne ilişkin kararları, gereği için dairesine gönderilir. Kurulun verdiği kararlar kesindir. Dörtten fazla ceza dairesi olan bölge adliye mahkemelerinde Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından daire başkanları arasından belirlenen ve dört üyeden oluşan başkanlar kurulu bu incelemeyi yapar. Başkanlar kurulunun bu maddeye ilişkin çalışma usul ve esasları, Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından belirlenir.