Etiket: hazırlık soruşturması nedir

Ön soruşturma aşaması bugün hazırlık soruşturmasından oluşmaktadır. Hazırlık soruşturmasız bir ceza yargılaması faaliyeti düşünülemez. Ne kadar kısa ve çabuk olursa olsun, bir hazırlık soruşturması mutlaka yapılır. Hatta bunu daha da genelleyerek, hazırlık soruşturmasının ön soruşturmanın bir bölümü olduğunu
düşünerek, ön soruşturmasız ceza yargılaması olmayacağını söylemek yerinde olur. Bu bakımdan ön soruşturma ile son soruşturma arasındaki ilişki şöyledir: Son soruşturmasız bir ceza yargılaması gerçekleşebilir. Bu mümkündür, çünkü yargılamanın hazırlık soruşturması sonunda bitmesi ve işin son soruşturmaya aktarılmaması olanağı vardır.
Bunun anlamı, her ceza yargılamasında son soruşturmanın kesinlikle var olan bir aşama olmamasıdır. Fakat buna karşılık ön soruşturmasız ceza yargılaması yoktur.
Bu noktada bir husus hatırlanmalıdır. Hangi toplum olursa olsun, her işlenen suç için bir ceza yargılaması faaliyetinin mutlaka yapıldığı sonucu doğru bir sonuç değildir. Hiçbir ülkede böyle bir mutlak sonuç yoktur, ceza yargılaması faaliyeti bir suç haberinin kovuşturma organlarına (savcılık, polis, jandarma) ulaşması ile
başlamaktadır.
Böyle bir haber söz konusu olmadığında, ceza yargılaması mekanizması harekete geçmez. Bunun çeşitli nedenleri olabilir. Bunların başında, kişilerin korkması, suç failini affetmesi, başka suçların işlenen suçun üzerine bina edilmesi, mağdurların herhangi bir şekilde tatmin edilmeleri gibi nedenler, suçların kovuşturmasız, sonuçta cezasız kalmasının nedenleri olabilir.
Hazırlık soruşturmasının iki işlevi vardır. Bunlar, hazırlama ve ayıklamadır. “Hazırlama” denince, hazırlık soruşturmanın son soruşturmayı en iyi biçimde hazırlaması akla gelir. Son soruşturmanın en kısa süre içinde bitirilmesi ve eylemin
suç olduğu ya da olmadığı konusunda sonuca ulaşabilmesi, iyi bir hazırlık soruşturması ile mümkündür. Bu evrede deliller iyi ve sağlıklı biçimde toplanır, şüpheyi oluşturan olgular iyi değerlendirilir ve bunların kimlere suç atılmasını haklı kıldığı tam olarak ortaya konursa, son soruşturmayı yapan mahkemenin işi de kolaylaştırılmış olur. “Ayıklama” da hangi olaylardan ötürü son soruşturma yapılacağını ve hangileri için yapılmayacağını belirlemektir. Bu alanda bir ayıklama yapılacağından, bu husus, hazırlık soruşturmanın bir işlevi olmaktadır.
Her gün kovuşturma organı olarak savcılığa ve onun yardımcı kuruluşlarına, kolluğa ve jandarmaya gelen binlerce suç haberi ve suç duyurusu içinden, gerçekten suç şüphesi taşıyan olayların ayıklanması hazırlık soruşturmanın görevidir. Bu ayıklamayı yapabilmek için, bir araştırma faaliyetine gerek vardır. Bu faaliyet sonunda bazı suç duyurularının asılsız olduğu, ciddi olmadığı, bu olaylarda yeterli suç şüphesi bulunmadığı ya da olayın suç teşkil etmediği ortaya çıkabilecektir ve
bunların yargıç önüne götürülmesi de gereksiz olacaktır. Ancak suç şüphesi taşıyan ve belirli kişilere yüklenebilecek olaylardan ötürü yargı organlarının çalışması istenecektir.
Yeryüzünde gerçekleşen olaylar arasında benzerlikler bulunmasına rağmen, olayların gerek nedenleri gerek yapısı ve gerek sonuçları birbiriyle eş olamayacağına
göre, hazırlık soruşturmasının “ayıklama” işlevinin ne denli önemli olduğu kendiliğinden ortaya çıkar.